در انتظار باز شدن قفل حصر؛ مردم به کلید روحانی رای دادند

تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۳۹۲, ساعت ۵:۱۴ بعد از ظهر

در انتظار باز شدن قفل حصر؛ مردم به کلید روحانی رای دادند

مهدی تاجیک

جرس: نتیجه یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به گونه ای رقم خورد که باور آن برای بسیاری از مشارکت کنندگان در این انتخابات نیز دشوار بود. میلیون‌ها نفر از کسانی که روز جمعه پای صندوق‌های رای رفتند اعتمادی به خوانده شدن رایشان نداشتند و هدفشان این بود که اگر رای‌شان خوانده نمی‌شود لااقل هزینه تقلب و مهندسی انتخابات برای مجریان و ناظارن آن بالا ببرند. آن‌ها با تردیدهای بسیار نسبت به خوانده شدن رایشان پای صندوق رفتند اما سخن میرحسین موسوی را به یاد داشتند که در سیاه‌ترین روزهای پس از انتخابات گذشته گفته بود: امید بذر هویت ماست.  

 

آفتاب آمد دلیل آفتاب

 وزارت کشور پیش از برگزاری انتخابات وعده داده بود که نتیجه یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری را با سرعت و دقت بیشتری از دفعه پیش اعلام خواهد کرد اما اعلام نتایج این دوره دیرتر از دوره های گذشته انجام شد. در انتخابات سال ۱۳۸۸ نخستین اطلاعیه وزارت کشور درباره نتیجه انتخابات در ساعت ۱۲:۲۰ دقیقه بامداد صورت گرفت و مسوولان برگزاری انتخابات مدعی شدند که ده میلیون رای را شمرده‌اند.

این بار نخستین نتایج رسمی حوالی ساعت۶ صبح اعلام شد آن هم در شرایطی که تنها هشتصد هزار رای شمارش شده بود. مقایسه عملکرد وزارت کشور در این دوره از انتخابات با انتخابات گذشته بر باورها نسبت به تقلب سازماندهی شده در انتخابات پیشین صحه می‌گذارد. بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی هم در نوشته های خود این مضمون را طرح کرده‌اند که آنچه که وزارت کشور در این دوره از انتخابات انجام داد محکم‌ترین سند در اثبات تقلب در انتخابات پیشین است.

بسیاری هم گفته‌اند خوانده شدن آرای مردم در این دوره از انتخابات حاصل ایستادگی رهبران جنبش سبز در چهار سال گذشته و مقاومت عمومی در این مدت است. برای نمونه «روزبه میرابراهیمی» روزنامه نگار ساکن نیویورک طی پستی در صفحه فیس بوک خود در این رابطه نوشته است: «این خوانده شدن آرای ملت، حاصل آن ایستادگی است که میرحسین و شیخ مهدی و جنبش سبز و شهیدانش در مقابل شعبده بازی دوره قبل کردند. درس بزرگ ایستادگی برسر اصول! »

در این حصار بشکن

وزارت کشور سرانجام در ساعت هشت و سی دقیقه شنبه شب به وقت تهران آمار نهایی انتخابات را اعلام کرد و حسن روحانی را با هجده میلیون و ششصد و سیزده هزار و سیصد و بیست و نه رأی رئیس‌جمهور منتخب معرفی کرد .
روحانی گرچه خود را شخصیتی مستقل و میانه رو می‌داند اما در دوران رقابت‌های انتخاباتی خود، بیش از همه نزدیکی فکری‌اش با آیت الله هاشمی رفسنجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام و محمد خاتمی رییس جمهوری پیشین را آشکار کرد و از گسترش آزادی‌های مدنی و تغییر فضای امنیتی جامعه سخن به میان آورد.

او درباره حصر رهبران جنبش سبز یعنی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد نیز در دوران رقابت‌ها وعده‌هایی امیدوار کننده داد. بسیاری از کسانی که در انتخابات 24 خرداد به او رای دادند، این دغدغه را داشتند که رییس جمهور شدن روحانی به پایان دوران حصر رهبران جنبش و آزادی زندانیان سیاسی بیانجامد. متعاقب اعلام نتیجه انتخابات، بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی مجازی هم وعده روحانی برای پایان دادن به حصر رهبران جنبش را یادآور شده‌اند و اظهار امیدواری کرده‌اند که کلید روحانی قفل حصر رهبران جنبش را باز کند. «پروانه وحیدمنش» از روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشر در این باره خطاب به رییس جمهوری بعدی ایران نوشته است «روحانی اگر کلیدت قفل کوچه اختر را باز نکند قفل‌های دیگر را هم باز نخواهد کرد... »

بصیرتی که سراب بود

ریاست جمهوری حسن روحانی در انتخابات منجر به تغییر آرایش نیروهای سیاسی در جمهوری اسلامی خواهد شد. تغییری غیرمنتظره ولی وسیع و معنادار که می‌تواند هواداران دموکراسی خواهی را به سر شوق آورد. تحلیلگران پس از مشخص شدن نتیجه اولیه انتخابات از زایش دوم خردادی دیگر در فضای سیاسی ایران سخن می‌گویند و همین تعبیر گویای آن است که انتخابات ۲۴ خرداد می‌تواند پیام آور چه تغییراتی باشد.

جناح هوادار حاکمیت با شکست سختی که در این انتخابات خورد عملا به قلیل بودن پایگاه رای و گفتمان خود اذعان کرد. پایگاه خبری تابناک از رسانه های اصولگرای نزدیک به محسن رضایی در یکی از اولین تحلیل‌ها پیرامون نتایج انتخابات بر شکست تمام عیار گفتمان اصولگرایی انگشت تاکید گذاشته است.

در این یادداشت آمده است که « شکست اصولگرایی واجب بود؛ واجب‌تر از نان شب! جریان اصولگرایی باید درک کند که فقط در مونولوگ است که می‌تواند فرمایش‌های خود را برای مردم بخواند و دیکته کند و در یک دیالوگ و گفت‌وگوی دو نفره همیشه کم می‌آورد و قافیه بازی را می‌بازد و مردم هم خوب می‌بینند که عیار هر کس به چه میزان است! »

در همین حال کاربران هوادار حکومت در شبکه های اجتماعی هم پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات از یاس و سرخوردگی خود نسبت به شکست گفتمان اصولگرایی سخن به میان آورده‌اند و برای نمونه امید حسینی وبلاگ آهستان هوادار حکومت در یادداشتی خطاب به چهره های ارشد اصولگرا نوشته : «به من حق بدهید دیگر به بصیرت شما اعتقادی نداشته باشم.» او با زیر سوال بردن مضامین فکری اصولگرایان مبنی بر داشتن بصیرت پرسیده است «کدام بصیرت؟ بصیرتی که فقط تا نوک بینی صاحب بصیرت را به او نشان می‌دهد؟ بصیرتی که دنیای پر پیچ و خم سیاست را نمی‌فهمد؟ بصیرتی که خودش را در تار و پود تحجر و تعصب زندانی می‌کند؟ بصیرتی که نتیجه‌اش پیروزی رقیب می‌شود؟»

طرح چنین پرسش‌هایی که قاعدتا دامنه آن به مرور در میان همه اصولگرایان تسری پیدا خواهد کرد حکایت از گسست سراسری در گفتمان حامی حکومت در ایران دارد. هواداران این گفتمان با مشاهده نتایج آرای ریاست جمهوری، نسبت به تصور خود از جامعه ایران دچار تردیدهای جدی شده‌اند و احتمالا گریزی جز بازاندیشی در باورها و گفتمان خود نخواهند داشت. قابل پیش بینی است که نتیجه به دست آمده در این انتخابات به زایش گفتمانی تازه ای در ایران بیانجامد.